Kolczatka dla psa od wielu lat jest kontrowersyjnym tematem. W wielu krajach jest już zabroniona, a na co dzień spotyka się coraz mniej czworonogów z obrożą z kolcami. Czy obroża kolczatka dla psa rzeczywiście jest niebezpieczna dla pupila? Przedstawiamy fakty i mity.
Obroża kolczatka dla psa – co to jest?
Kolczatki dla psa to rodzaj obroży, która stosowana jest do tresury czworonoga. Dostępne są zazwyczaj w postaci metalowej obroży, składającej się z ogniw, które są zakończone tępymi kolcami. Tak, jak i w przypadku normalnej obroży, tak i tą zakłada się na szyję pupila. Wspomniane kolce mają wywoływać pożądane zachowanie psa. Na rynku dostępne są również warianty wykonane ze skórzanego materiału, które wewnątrz zamiast kolców mają ćwieki.
Niezależnie jednak, czy obroża kolczatka dla psa ma kolce, czy ćwieki, ma dokładnie ten sam charakter, służy w tym samym celu, a czworonożny przyjaciel w obu przypadkach odczuwa ból. Dzieje się tak, ponieważ podczas szarpnięcia smyczy przez opiekuna, obroża zaciska się na szyi zwierzęcia. W efekcie kolce lub ćwieki wbijają się w szyję psa, co jest bolesne. Szarpnięcie kojarzy się czworonogowi z bólem i zwierzę nie chce doprowadzić do podobnej sytuacji w przyszłości.
W związku z tym kolczatka służy jako narzędzie do tresury psa, mając za zadanie oduczyć go powtarzania danych zachowań, takich jak ciągnięcie na luźnej smyczy, podchodzenie do innych zwierząt i ludzi podczas mijania ich na ulicy. Co prawda, obecnie się już odchodzi od wykorzystywania kolczatki w tresurze, ale przez wiele lat kolczatka dla psa była nieodłącznym elementem tresury psów dużych ras.
Można było również spotkać czworonogi z taką obrożą na ulicy. Najczęściej właśnie u dużych pupili oraz u ras agresywnych. Wielu właścicieli używało jej, aby w ten sposób przeprowadzić ekspresowe szkolenie i nauczyć pupila chodzić przy nodze. I choć działanie tego typu obroży wydaje się banalne, a skuteczność wysoka, to jest wiele kontrowersji, związanych z jej zastosowaniem.
Kolczatki dla psa – metoda awersyjna
Jeszcze do niedawna uważano, że obroża kolczatka dla psa to najlepsze narządzenie do wyrobienia u czworonoga odruchu bezwarunkowego. Zwierzę uczy się, że każde pociągnięcie na smyczy podczas spaceru oznaczania ból, a więc nieprzyjemne doświadczenie i przestaje ciągnąć. W praktyce okazało się, że to mit. Dlaczego? Warto zaznaczyć, że obroża kolczatka dla psa to awersyjna metoda szkolenia, czyli taka, która opiera się na nieprzyjemnych dla czworonoga bodźcach. Jeżeli pies zacznie ciągnąć na smyczy, dostaje bodziec w postaci nagłego, niespodziewanego i ogromnego bólu.
Taka forma ma go nauczyć, że ciągnięcie na smyczy jest zachowaniem niepożądanym. Ma kojarzyć się z czymś bardzo nieprzyjemny i dezorientującym, aby pupil go nie powtarzał. Niestety zarówno ta, jak i każda inna metoda awersyjna, ma wiele wad. Skupienie się na tym, aby pies negatywnie skojarzył bodziec z danym efektem, sprawia że właściciele czworonogów kompletnie nie biorą pod uwagę pierwotnych przyczyn danego zachowania, które mogą mieć różne podłoże i których może być naprawdę wiele. W ten sposób bagatelizuje się prawdziwe problemy. Podczas ciągnięcia smyczy pies odczuwa nie tylko ból fizyczny, ale również psychiczny.
Na podstawie przeprowadzonych badań wyszło, że psy, u których stosuje się obrożę kolczatkę, znacznie częściej pojawiają się zaburzenia lękowa, a także nieprawidłowe zachowania. Co więcej, poprzez wywołanie negatywnych emocji i stres, spowodowanych odczuwaniem bólu i dyskomfortu, można tylko i wyłącznie pogłębić problemy, zniszczyć więc futrzanym przyjacielem, a w konsekwencji spowodować frustrację, prowadzącą do agresywnych zachowań czy problemów natury behawioralnej. Nagromadzenie się negatywnych emocji wywołuje wiele reakcji lękowych, które mogą objawiać się agresją zwierzęcia, niszczeniem przedmiotów, brudzeniem czy wyciem, gdy zostaje sam w domu.
Kolczatka dla psa agresywnego – czy jest niezbędna?
Jak już wspomnieliśmy, w kolczatkach bardzo często można było spotkać psy ras agresywnych, takich jak rottweiler, dog argentyński, amerykański pit bull terrier, pies z Majorki (Perro de Presa Mallorquin). Czy opiekunowie rzeczywiście dobrze robili, kupując kolczatki dla psa agresywnego? Zdecydowanie nie. Kolczatka dla psa agresywnego Obroża z kolcami wywołuje dokładnie takie same konsekwencje u ras zaliczanych do agresywnych, jak i u każdego innego czworonoga.
Tłumienie agresji poprzez wywoływanie bólu nie zwalcza przyczyny problemu, a jeszcze pogłębia go. Stosowanie obroży z kolcami lub ćwiekami może doprowadzić do jeszcze większej agresji, która może mieć katastrofalne skutki. Pies nie musi zaatakować obcego, ale może skoczyć na swojego opiekuna lub członków rodziny.
Nawet w sytuacji, gdy wcześniej nie przejawiał żadnych negatywnych zachowań względem swoich właścicieli. Dzieje się tak, ponieważ używając metody awersyjnej, pies traci więź ze swoim opiekunem. Niestety wzmocnienie agresji to nie jedyny skutek uboczny stosowania kolczatki dla psa. Obroża z kolcami może prowadzić chwilowe, a nawet i stałe urazy kręgosłupa oraz szyi. Podczas ciągnięcia, obroża wbija się w szyję. W efekcie pies dławi się i krztusi.
Alternatywa dla kolczatki dla psa – jaka jest?
Czy istnieje alternatywa dla kolczatek, które okażą się pomoce w tresurze czworonoga? Warto zacząć od tego, że każde szkolenie psa powinno być systemem nagradzania, a nie karania. W pierwszej kolejności musisz zamienić ból na przyjemne skojarzenia z dobrym zachowaniem czy wykonanym zadaniem. Jak to zrobić? Jeżeli pies podchodzi o innych zwierząt oraz ludzi, daj mu komendę „nie wolno”. Jeśli ominie psa czy człowieka, daj mu nagrodę w postaci ulubionego smakołyka, a także pochwal go.
Rób to za każdym razem. Zwierzę zrozumie, że zachowując się w taki sposób, dostaje od Ciebie przysmak. W związku z tym będzie chętniej wykonywał komendy. Jeżeli jednak zdarzy się, że nie wykona komendy, pod żadnym pozorem nie karć go ani nie sprawiaj bólu. Naukowcy oraz psychiatrzy uważają, że system nagradzania za dobre zachowanie jest o wiele lepszy i skuteczniejszy od systemu karania. Nie tylko uczysz swojego pupila odpowiedniego zachowania, ale przede wszystkim tworzysz z nim wyjątkową więź, opierającą się na sympatii oraz wzajemnym zaufaniu, a nie lęku, bólu i przemocy.
Za każdym razem, gdy pies wykona komendę lub dobrze się zachowa, daj mu smakołyk oraz pochwal słowem. Taka forma to pozytywne wzmocnienie, które sprawia, że zwierzę będzie chętniej powtarzać je w przyszłości, bo kojarzy mu się z dostaniem psiego przysmaku. Doskonale sprawdza się podczas nauki czystości w domu, chodzenia na smyczy, a także i nauki podstawowych komend. Warto jeszcze dodać, że obroża kolczatka dla psa zabroniona jest już w wielu krajach, m.in. w Norwegii, Finlandii, Szwajcarii, Holandii, Australii. Natomiast Austria była pierwszym krajem, który wprowadził taki zakaz dokładnie w 2004 roku. Natomiast wśród naukowców i treserów ma negatywną opinię. To powinno wystarczyć, aby zrezygnować z niej całkowicie na co dzień, a także na szkoleniach.