Pies w domu to ogromny obowiązkiem. Wymaga karmienia, wychodzenia na dwór w celu zaspokojenia potrzeb fizjologicznych, a także zaspokojenia podstawowych potrzeb. Niezwykle ważna jest również socjalizacja szczeniaka bądź dorosłego pupila. Jak powinna wyglądać socjalizacja psa? I o czym należy pamiętać?
Socjalizacja szczeniaka – czym jest?
Nie ma najmniejszej wątpliwości, że pies daje mnóstwo radości swoim opiekunom, a właściciele jemu. Jednak zanim zostanie zbudowana więź między Tobą a pupilem, czworonóg w pierwszych dniach w nowym domu, będzie przestraszony, lękliwy, nieufny i zagubiony. Nie ma w tym nic dziwnego. W końcu został odebrany od matki i trafił do nieznanego mu środowiska. Nowi ludzie, miejsce, przedmioty sprawiają, że czuje się niepewnie.
Musi upłynąć trochę czasu, aby poznał otoczenie i się do niego przyzwyczaił. Musisz jednak pamiętać, że ten okres, jak i następny jest niezwykle istotny i wymaga odpowiedniej socjalizacji. Socjalizacja szczeniaka rozpoczyna się już w hodowli. Wtedy odpowiedzialny jest za nią hodowca.
Od momentu, gdy szczenię trafi do twojego domu, Ty jako opiekun, kontynuujesz ten proces. Socjalizacja psa to nic innego jak budowanie relacji czworonoga z innymi żywymi istotami, zarówno z ludźmi, jak i zwierzętami, poznawanie norm społecznych i zasad, a także wykształcenie wzorców zachowań, które pozwalają na funkcjonowanie w społeczności. Główną zasada, jaką należy stosować podczas socjalizacji, jest nauka opierająca się tylko i wyłącznie na pozytywnych doświadczeniach.
Jak powinna wyglądać socjalizacja szczeniaka?
Proces socjalizacji szczeniaka rozpoczyna się już od pierwszego dnia jego życia. Jako pierwsza naukę przeprowadza suka, czyli ich matka. To ona jest odpowiedzialna za naukę maluchów życia, komunikacji, mowy psiego ciała, a także odczytywania sygnałów uspokajających, które wysyłają inne czworonogi. Matka również wprowadza zasady, ucząc maluchy, co wolno, a co jest zabronione. W sytuacji, gdy młode zwierzę źle się zachowa, matka przywołuje go do porządku. W tym czasie psy zaczynają poznawać otaczający ich świat, sprawdzają i nabywają różne umiejętności.
Zadaniem opiekuna jest zadbanie o przyjemne doświadczenia. Psy powinny mieć kontakt z innymi przedstawicielami swojego gatunku, a także ludźmi, różnymi sytuacjami, dźwiękami, a także miejscami. Im więcej świata pozna, tym lepiej dla niego, ponieważ sytuacje te spowodują pozytywne albo neutralne skojarzenia. W późniejszych fazach rozwoju poznane elementy otoczenia staną się czymś naturalnym, nie wywołując lęku. Tym bardziej, ze dorosłe psy podchodzą mniej ufnie do tego co nowe, niż szczenięta.
Proces socjalizacji należy przeprowadzać stopniowo, krok po kroku. Jeżeli czworonożny przyjaciel radzi sobie z daną sytuacją, można przejść do kolejnego etapu. Jeśli nie, trzeba odpuścić i ponownie spróbować na drugi dzień bądź za kilka. Nie ma pośpiechu. Nie wolno również nic robić na siłę, ponieważ w ten sposób możesz popsuć relację z pupilem, a tego przecież nie chcesz. Ponadto, ucząc psa na siłę, możesz wywołać w nim lęk albo negatywne skojarzenia, co skutkuje m.in. agresją.
Proces socjalizacji a etapy rozwoju
Wczesne oraz prawidłowe przeprowadzenie procesu socjalizacji, odgrywa kluczową rolę w wychowaniu szczeniaka. Aby jak najlepiej zrozumieć proces, warto przyjrzeć się etapom rozwoju, które mają ogromny wpływ na socjalizację:
1. Od narodzin do 3 tygodnia życia
W tym okresie pies poznaje swoją mamę, człowieka, różne podłoża, a także dźwięki.
2. 3-7 tydzień życia
Okres pomiędzy 3 a 7 tygodniem życia szczeniaka nazywany jest etapem socjalizacji pierwotnej. Zwierzę poprzez obserwację i interakcję z matką i rodzeństwem, zaczyna uczyć się komunikowania z własnym gatunkiem, buduje więź zarówno z mamą, jak i rodzeństwem. W tym okresie największa rolę odgrywa relacja pomiędzy szczenięciem, a jego mamą, braćmi i siostrami. ingerencja człowieka nie jest wskazana.
Bardziej zaszkodzi niż pomoże. Niezwykle istotne jest, aby w tym okresie nie rozdzielać maluchów od matki, ponieważ może to wywołać w przyszłości lęk u psa i doprowadzić do problemów z komunikacją. Jeżeli na tym etapie nie zostanie przeprowadzona socjalizacja lub przebieg będzie nieprawidłowy np. kwarantanna z powodu choroby, to pies może się wolniej rozwijać.
3. 8-10 tydzień życia
Szczenię zaczyna czuć lęk przed tym, co nieznane. Faza ta zamyka tzw. okno socjalizacyjne. Od tego momentu socjalizacja szczeniaka jest trudnym i wymagającym procesem. U psów pojawiają się reakcje lękowe. Bardzo ważne jest, aby zwierzę nie miało styczności z bodźcami, które wywołują u niego strach, ponieważ mogą wykształcić reakcje lękowe. W tym czasie, a zazwyczaj do 12 tygodnia, szczenię trafia do nowego domu. Zaleca się, aby hodowca nie wydał psa przed ukończeniem przez niego 8-9 tygodnia życia. Najlepiej, aby został odseparowany od matki w okolicach 12 tygodnia.
4. 3-6 miesiąc życia
To najlepszy okres na naukę komend, chodzenia na luźnej smyczy, a także budowania więzi z opiekunami. W tym czasie rozpoczyna się kształtowanie psiego charakteru.
5. 9-15 miesiąc życia
Pies jest w wieku młodzieńczym, a więc zaczyna się okres buntu., tak jak w przypadku nastolatków. W związku z dojrzewaniem pupil może zachowywać się nieco inaczej. Warto zaznaczyć, że w tym okresie należy szczególnie oto, aby pies czuł się bezpiecznie.
6. 3 lata
W wieku 3 lat pies osiąga dorosłość. Więź z opiekunem jest na tyle silna, że pies Ci ufa. Wie, czego w danej chwili chce, potrafi zrozumieć również inne osobniki swojego gatunku.
7. Około 8 lat
W tym czasie rozpoczyna się okres seniorski i pies może mieć problem z nauczeniem się nowych umiejętności. W tym również może mieć problemy z socjalizacją, jeżeli wcześniej nie był tego nauczony.
Socjalizacja psa – błędy
Socjalizacja psa odgrywa kluczową rolę w wychowaniu czworonożnego przyjaciela. Decyduje o jego relacjach z ludźmi, innymi zwierzętami. Wielu właścicieli niestety popełnia błędy, które mają swoje odzwierciedlenie w przyszłości. Do najczęściej popełnianych zalicza się przede wszystkim:
- izolację od innych psów. Taka sytuacja zdarza się na samym początku, gdy chce się chronić szczenię, ale również później. Opiekun bierze pupila na ręce, gdy podchodzi do niego inny pies. To błąd!
- stosowanie kar za warknięcie lub szczeknięcie. W wielu przypadkach nie jest to przejaw agresji, a forma komunikacji,
- brak wsparcia ze strony opiekuna. Psy również potrzebują czułości, miłości oraz wsparcia bliskich,
- stosowanie zasady dominacji poprzez przygniatanie czworonoga do ziemi, aby pokazać mu, że rządzi opiekun, a nie on,
- brak przerwania agresywnej zabawy,
Socjalizacja psa – Złota Dwunastka
Do najpopularniejszych sposobów na przeprowadzenie procesu socjalizacji, zalicza się Złotą Dwunastkę, zaproponowaną przez Margaret Hughes. Program opiera się na zapoznaniu szczeniaka ze wszystkimi bodźcami, z jakimi będzie miał styczność w przyszłości, aby nie wywoływały one u niego lęku.
Obejmuje np. 12 punktów sugerujących, z czym szczeniak powinien się zapoznać w tym z różnymi powierzchniami (np. beton, trawa), osobami, przedmiotami, dźwiękami, miejscami, a także z obiektami, które szybko się poruszają m.in. pociąg, rower czy samochód. A także 12 różnych wyzwań, sposobów dotykania przez ludzi, sposobów na zabawę z innymi psami.
